Lũy Thầy đã đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ chúa Nguyễn giữ vững cơ đồ và sự nghiệp Đàng Trong trong suốt gần 50 năm giao tranh ác liệt với chúa Trịnh từ năm 1627-1672. Lũy Thầy vô tình góp phần định hình bản sắc Đàng Trong vì ngăn dân Đàng Ngoài tràn vào, theo Hồ Trung Tú trong "Có 500 năm như thế".

Người dân Đàng Trong gọi hệ thống thành lũy phía Nam sông Gianh là Lũy Thầy để tỏ lòng tôn kính Đào Duy Từ như bậc thầy của chúa, của vua.